Türkmenistan ŞHG-ni bilelikdäki infrastruktura taslamalaryny, şol sanda TAPI-ni durmuşa geçirmäge gönükdirmäge teklip edýär

19.10.2024

2024-nji ýylyň 16-njy oktýabrynda Pakistana bolan saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Daşary işler ministri Raşid Meredowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ŞHG) Hökümet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. Öz çykyşynda türkmen tarapy Türkmenistanyň ŞHG bilen hyzmatdaşlygyna täze itergi bermek üçin häzirki wagtda obýektiw we hakyky mümkinçilikleriň bardygyny belledi. Hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda ulag, aragatnaşyk, energetika, söwda we maýa goýum işleri görkezildi. Şu nukdaýnazardan, ŞHG agza ýurtlar we hyzmatdaşlar bilen çäk taýdan we gurluş taýdan baglanyşykly geljegi uly bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmäge ünsi jemlemek teklip edildi, hususan-da Türkmenistan – Owganystan – Pakistan – Hindistan (TAPI) gaz geçirijisi taslamasy. Ulag-logistika hyzmatdaşlygy meselesine degip geçip, türkmen wekiliýeti Hazar deňziniň gündogar kenary boýunça Eýran we Hindistana çykýan "Demirgazyk-Günorta" ulag koridorynyň ähmiýetini nygtady. Şeýle hem, haryt dolanyşygynyň möçberini mundan beýläk artdyrmak, işewür toparlaryň arasynda göni aragatnaşyklary giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. Medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryna üns berip, Türkmenistanyň Daşary işler ministri ŞHG ýurtlaryna, olaryň liderlerine we ýokary wezipeli wekillerine, türkmen edebiýatynyň we filosofiýasynyň nusgawy ýazyjysy Magtymguly Pyragynyň ýubileýine bagyşlanyp, ýakynda Aşgabatda geçirilen halkara foruma gatnaşandyklary üçin minnetdarlyk bildirdi. ŞHG ýurtlarynyň hökümet baştutanlary nämeleri ara alyp maslahatlaşdylar? ŞHG Hökümet Baştutanlarynyň Geňeşiniň 23-nji mejlisine Belarusyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Özbegistanyň, Hytaýyň, Russiýanyň, Pakistanyň, Täjigistanyň hökümet baştutanlary, Hindistanyň daşary işler ministri, Eýranyň söwda, senagat we ýerasty baýlyklar ministri, ŞHG-nyň hemişelik işleýän edaralarynyň ýolbaşçylary, synçy döwlet hökmünde Mongoliýanyň hökümet baştutany, hormatly myhman hökmünde Türkmenistanyň wise-premýeri we daşary işler ministri, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň we ŞHG-nyň ýerine ýetiriji edaralarynyň ýolbaşçylary, şeýle hem ŞHG-nyň Işewürler geňeşiniň, Banklarara birleşiginiň we beýleki hökümete degişli däl meýdançalarynyň wekilleri gatnaşdylar. Resminamalar: Söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek, Guramanyň işgärler we maliýe-býujet üpjünçiligi bilen baglanyşykly işiniň meselelerine degişli “Bilelikdäki beýannama” we beýleki resminamalar kabul edildi. Ykdysady hyzmatdaşlyk: Duşuşygyň gün tertibinde söwda, maýa goýumlary, ulag, energetika, oba hojalygy, özara hasaplaşyklarda milli walýutalaryň ulanylmagy, tehnologiýalar we innowasiýalar, bilim we medeni-ynsanperwer alyşmalar ýaly ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. ŞHG agza döwletleriň arasynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek maksady bilen hereket edýän hyzmatdaşlyk mehanizmleriniň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, şeýle hem ŞHG-nyň işewür toparlarynyň arasynda özara bähbitli we durnukly gatnaşyklary ösdürmek üçin goşmaça platformalary döretmek arkaly ŞHG-nyň “Täze ykdysady dialog” ösüşi boýunça hyzmatdaşlyk Konsepsiýasy tassyklanyldy. ŞHG-nyň kämilleşdirilmegi: Guramanyň agzalarynyň sanynyň artmagyny göz öňünde tutup, Guramanyň işini kämilleşdirmek boýunça hereket meýilnamasy işlenip düzüldi. Maliýe üpjünçiligi: ŞHG-nyň hemişelik işleýän edaralarynyň netijeli işlemegini üpjün edýän býujet we işgärler sanawy boýunça resminamalar kabul edildi. Halkara gün tertibi: Global geosyýasy gapma-garşylyklaryň ýitileşmegi fonunda taraplar halkara we sebit gün tertibiniň möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar we global we sebit parahatçylygyny, howpsuzlygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak üçin bilelikdäki tagallalary dowam etdirmek baradaky ŞHG-nyň kararyny tassykladylar. ŞHG agza döwletleriň hökümet baştutanlarynyň (premýer-ministrleriniň) Geňeşiniň indiki mejlisi 2025-nji ýylda Russiýada geçiriler.