Halkara ulag geçelgesi Ýewropanyň ornuny tutup biler

18.11.2023

Tebigy monopoliýalaryň meseleleri institutynyň (TMMI) habaryna görä, Russiýadan geçýän halkara ulag geçelgeleri boýunça ýük daşamagyň umumy mukdary optimistik senariýa boýunça 2030-njy ýyla çenli 370 million tonna ýetip biler. TMMI-niň metbugat gullugy muny 2021-nji ýylda Russiýanyň Ýewropa eksporty bilen deňeşdirýär. Dürli çaklamalara görä, TMMI bilen üç senariýa utgaşdyrylyp, 2025-nji ýyla çenli daşalýan ýükleriň mukdaryny Gündogar aralygynda 160-175 million, «Demirgazyk-Günorta» halkara ulag geçelgesinde 18-25 million, Demirgazyk deňiz ýolunda (DDÝ) bolsa 39-42 million tonna çenli ýokarlandyrmak meýilleşdirilýär. 2030-njy ýyla çenli Gündogar aralygyndaky ýük daşamagyň netijesi 175-210 million, «Demirgazyk-Günorta» halkara ulag geçelgesindäki mukdary 40-50 million tonna çenli artar. Mundan başga-da, daşalýan ýükleriň mukdary 80-110 million tonna çenli köpeldiler.

Göz öňünde tutulýan üç geçelgäniň üstünden geçjek ýük akymlarynyň umumy mukdary 2030-njy ýyla çenli 295-370 million tonna ýeter. Munuň özi Belarusy we Türkiýäni hasaba almazdan, 2021-nji ýylda rus harytlarynyň Ýewropa eksportynyň mukdary bilen deňeşdirilip, statistika boýunça takmynan 361 million tonna (gazdan başga) netije boljakdygyny aňladýar. Ýeri gelende ýatlasak, «The Financial Express» neşiri Ýakyn Gündogardaky durnuksyz geosyýasy ýagdaýyň «Hindistan – Ýakyn Gündogar – Ýewropa» ulag geçelgesini döretmek baradaky taslamanyň durmuşa geçirilmegini togtadyp biljikdigini mälim edipdi.